Geodezik Kubbeler
1-Giriş
Geodezik Kubbeler uzamsal yapılardır. Uzamsal yapılar, bir mekanı örten, düğüm noktalarında veya uzunlukları boyunca yüklere maruz kalan, mafsallı(Moment aktarmaz) veya rijit(Moment aktarır) düğüm noktalı lineer elemanlardan oluşan üç boyutlu sistemlerdir. "Geodesic" terimi iki Yunanca kelimeden meydana gelir. 'Geo', dünyayı, özellikle de küresel şeklini ifade eder. 'Desic' ölçümle ilgilidir. "Geodesic" kelime olarak "dünyayı ölçmek" anlamına gelse de, geometride, bir küre üzerindeki iki nokta arasındaki en kısa mesafeyi tanımlar. Geodezik Kubbeler, kubbe sistemlerin küresel formda olabilmeleri için beşgen elemanlar arasına düzensiz altıgen elemanların katılmasıyla elde edilir ve prefabrikasyona en uygun çubuk kubbe sistemlerdir.
2-Avantajlar
a) Enerji verimliliği yüksektir. Bu nedenle, ısıtma, havalandırma ve aydınlatma için gerekli giderlerinde %30'a yakın tasarruf sağlanır.
b) Kubbe geometrisinden dolayı, yapı içerisinde sıcaklık eşit dağılır ve daha verimli bir hava dolaşımı sağlanır.
c) Hacim/yüzey alanı oranı yüksek olması nedeni ile dörtgen taban alana sahip yapılara göre daha az yapı malzemesi kullanılır. Malzeme giderinde %25 ekonomi sağlar.
d) Geodezik kubbeler diğer geometrik formlardaki yapılara göre daha dayanıklı, daha hafif ve daha hızlı inşa edilirler.
e) Demonte oldukları için nakliyesi kolay ve ekonomiktir.
f) Yapı boyunca yüklerin orantısal dağılımından dolayı, kubbeler, deprem ve fırtınalara karşı yüksek dayanıma sahiptir.
3-Sınıflandırma
Geodezik kubbeler, genellikle, kullanım amacına ve kaplama özelliğine göre sınıflandırılmaktadır.
a-Kullanım amacıma göre;
Barınma(glamping, deprem, konut vb.) etkinlik(geçici ve kalıcı), arkeolojik koruma, depo, restaurant, fuar alanı, düğün vb., askeri faaliyetler, botanik bahçesi/kış bahçesi/sera ve tırmanma/oyun kubbeleri şeklinde sınıflandırmaktadır.
b- Kaplama özelliğine göre;
Yalıtımlı, yalıtımsız ve çerçeve kit (kaplaması olmayan) kubbeleri.
4-Kaplama Seçimi
Kubbeleri örtmek için kullanılabilecek pek çok malzeme vardır. Bir kubbe örtüsünde su geçirmez, toz geçirmez, esnek, aşınmaya dayanıklı, hafif, ucuz, kullanımı kolay ve soğuk ve/veya sıcağa, ultraviyole ışınlarına dayanıklı vb. özellikler istenmesine karşın, bütün bu özelliklere aynı anda sahip malzeme yoktur. Kubbe sistemlerde kaplama malzemeleri, kullanım amacı, yapım yeri iklim özellikleri, kubbenin kalıcı veya geçicilik durumu, müşteri istekleri gibi çok farklı parametrelere bağlı olarak seçilir.
5-Kapasite
Kubbelerin kapasiteleri, öncelikle kullanım amacı doğrultusunda belirlenmektedir. Ayrıca, kubbeler yangın yönetmeliği açısından da değerlendirilmeli ve buna göre kapasite hesaplanmalıdır. Kubbelerde ayakta duran, oturan ve barınan kapasiteleri ayrı ayrı hesaplanır.
Ayakta ve Oturma kapasitesi:
Barınma kapasitesi: 0.15-0.20 m2/kişi, Konferans: (0,64 m2/kişi), Koktail:(0,5 m2/kişi), Yemek: 1m2/kişi, Dans Pisti: (0,41m2/kişi),
6-Temel Sistemi
Geodezik Kubbelerde temel sistemine, kullanım amacı, büyüklüğü, zemin özellikleri ve yapıya gelen yüklere vb. durumlar göz önüne alınarak karar verilir. Buna göre, ağır veya hafif temel sistemlerinden biri veya temel yapılmama durumu tercih edilebilir.
7-Kullanım Amaçlarına Göre Geodezik Kubbeler
Glamping Kubbeleri: Son yıllarda, doğa ile bütünleşik, konforu ve çevreye saygıyı da birleştiren yeni bir tatil konseptini tanımlamak için oldukça yaygın kullanılan bir kelime olan “GLAMPING” kelimesi, “Glamorous” kelimesin “glam”, “Camping” kelimesinin “ping” hecelerinin birleşmesinden oluşan bir kelimedir. Günümüzde pek çok insan, artık, doğadan uzak, kalabalıklar içinde ve gürültülü bir ortamda tatil yapmak istemiyor. Glamping Kubbelerden oluşan tatil alanları, mahremiyet, sessizlik vb. değişik nedenlerden dolayı hem izole, hem de farklı bir yapısal geometri, estetik ve konfora sahip bir mekanda kalarak her türlü tatil ihtiyaçlarının karşılandığı bir ortamı arayanların tercih ettiği tatil alanlarıdır. Glamping Kubbeleri, , müşterileri isteklerine bağlı olarak, göre farklı kubbe çap ve geometri, kaplama ve donanım özellikleri için tasarlanıp imal edilmektedir.
Konut Kubbeleri: Konut ve Glamping Kubbeleri, geleceğin sürdürülebilir ekolojik evlerini temsil eder. Geodezik barınma kubbelerin çekici estetiği yanı sıra birçok yapısal avantajı da vardır. Geodezik kubbe evlerin, dünyanın her yerinde çeşitli iklimlerde inşa edilmiş ve şimdiye kadar tasarlanmış en güçlü ve en verimli insan barınağı olduğu kanıtlanmıştır. Bir kubbe evi ısıtmak ve soğutmak için gereken enerji, geleneksel bir binadan yaklaşık %30 daha azdır.
Etkinlik Kubbeleri: Etkinlik Kubbeleri açık hava düğünleri, kurumsal toplantılar, dini ve sosyal faaliyetler, ticari etkinlikler ve fuarlar, sergiler, sunumlar, ürün tanıtımı gibi her türlü etkinlik için en iyi çözümdür. Etkinlik Kubbeleri farklı zaman ve ortamlarda tekrarlı kullanımları nedeni ile kalıcı olmayan yapılar olduğu için demonte olmak zorundadır. Etkinlik kubbeleri demonte ve aynı zamanda kurulumu kolay olacak şekilde tasarlanmış kubbelerdir.
Kış Bahçesi Kubbeleri: Bir kır evinin ya da geniş bir bahçeli bir evin olmazsa olmazlarından biri sera ve/veya kış bahçesidir. kış bahçesi ve sera kubbeleri aynı yüzey alanına sahip kare ya da dikdörtgen planlı sistemlere göre iç hacmi oldukça büyüktür.
Sera Kubbeleri: Havalandırma oranı yüksek olması nedeni ile bitki yetişilmesinde önemli bir avantaja sahip bu sistemler, kare ya da dikdörtgen planlı seralara göre hem çok daha büyük kar ve rüzgar yüklerine karşı dayanımı oldukça yüksek, hem de, %30 daha az enerjiye ihtiyacı duymaktadırlar.
Tırmanma Kubbeleri: Tırmanma kubbeleri, çocukların en çok sevdiği oyun araçlarındandır. Tırmanma kubbeleri çocukların yaş gruplarına farklı ölçülerde yapılmaktadır.